Nederlands leren door theater?

Hey! Hallo daar!

Kan je Nederlands leren door naar het theater te gaan? Voor leerlingen die Nederlands niet als moeder- of thuistaal hebben, is Nederlands leren soms best lastig. En al helemaal als ze het thuis niet kunnen oefenen. Ze hebben hierdoor vaak problemen op school omdat het een nieuwe taal is, en er op school al vaak verwacht wordt dat het vanzelf gaat en ze al vlot Nederlands kunnen, of de basis al onder de knie hebben. Maar dit is vaak niet het geval, en de leerlingen vinden het zelf ook niet leuk. Ze willen wel graag Nederlands leren om te kunnen communiceren in België en in de klas en met medeleerlingen, maar om gewoon droog een taal te leren door een boek of woordenschat leren, ja dat gaat natuurlijk wel moeilijker en is ook niet zo motiverend. Was er maar een betere, leukere oplossing. 

Deze oplossing zou theater zijn. Volgens leerkracht Nederlands Ian De Smet, zou theater een enorme hulp kunnen zijn voor een tweedetaalverwerving. Het zou het dus voor de anderstalige leerlingen makkelijker maken om Nederlands aan te leren, en dan natuurlijk ook direct in een context of situatie met een communicatief doel kunnen plaatsen. Maar naar het theater kijken en luisteren alleen is niet het enige wat Ian voorstelt. Hij stelt ook voor om anderstaligen te laten meespelen in het theaterstuk. Op die manier oefenen ze actief de Nederlandse taal. Natuurlijk moet het theater wel aan een paar zaken voldoen zodat het een optimale leerkans is voor jongeren om Nederlands te leren.

Zo moet er een taalaanbod zijn dat voldoende is uitgebreid, waar variatie in zit en dat op niveau is van de leerlingen. Het niveau mag zeker niet te hoog zijn omdat het dan te overweldigend is, en dan leren de leerlingen niet bij omdat het te veel en te moeilijk is. Ook is het belangrijk dat je rekening houdt met de leeftijd. Op die manier kan je ook direct op het niveau letten.
Natuurlijk is het leuker en beter voor de leerlingen als ze zich op hun gemak voelen. Zorg ervoor dat de activiteit als een ‘magje’ en niet als een ‘moetje’ wordt gezien door de leerlingen en acteurs, zodat ze het niet als een saaie verplichting ervaren. Als ze zich op hun gemak voelen is het makkelijker om de taal en woorden op te pikken. Dit kan dan door te zorgen dat er humor en een leuk, herkenbaar onderwerp in het toneelstuk aanwezig is. Met een vertrouwde, relaxte sfeer is het altijd leuker en creëer je een beter klimaat om te leren. Nederlands moet dan ook niet als een verplichting aanvoelen omdat de relaxte sfeer dan al weg begint te gaan. En ruimte voor fouten moet er ook zijn, voor zowel de leerlingen als acteurs. Als hun uitspraak bijvoorbeeld niet helemaal goed is, is dat geen probleem.
Respect voor de thuistaal blijft ook belangrijk en je kan niet verwachten dat de leerlingen en acteurs dat gewoon zomaar laten vallen. Je moet als begeleider of leerkracht openstaan voor het gebruik van de thuistaal als Nederlands nog niet zo goed gaat. Het Nederlands zal wel komen als ze hier klaar voor zijn. En je moet niet alleen rekening houden met de thuistaal, maar ook met culturele verschillen. Dingen die hier als vanzelfsprekend worden beschouwd worden in de cultuur of het thuisland van de anderstalige leerlingen misschien helemaal anders ervaren. Zorg er dus voor dat de leerlingen zich niet ongemakkelijk voelen omdat dit het leerproces helemaal niet helpt.
Herhaling, succeservaringen en hulp van mensen met ervaring zijn drie dingen die enorm kunnen helpen. Door herhalen zal de leerstof of de taal meer blijven hangen en makkelijker te onthouden zijn. Succeservaringen zorgen voor een goed gevoel en zorgen voor meer inzet en dat leerlingen door willen gaan. Als ze dan iets hebben bijgeleerd op een leuke manier, dan zullen ze hier heel blij over zijn als je hen hier iets over vraagt, ze op een juiste manier antwoorden en dan een positief en bemoedigend antwoord krijgen zoals: “Ja inderdaad! Heel goed onthouden en verwoord!” En mensen die meer ervaring hebben met anderstaligen kunnen je altijd tips geven en dan kan je de leerlingen nog beter Nederlands aanleren.
Natuurlijk is het belangrijk dat de anderstalige leerlingen de woordenschat onder de knie krijgen. Ze moeten zich op hun gemak voelen maar toch een beetje uitgedaagd worden. Om dit te doen gebruik je best soms eens woordenschat die een link heeft met andere talen. Denk aan het woord ‘invitatie’ in plaats van ‘uitnodiging’ omdat je dan kan linken met het Engels of Frans. Op die manier is het makkelijker om Nederlands te leren.

Een laatste advies was nog om het theater cultuurgericht te houden en niet taalgericht. Het is en blijft een theaterstuk. Ja, het wordt gebruikt om anderstalige leerlingen te helpen Nederlands te leren, maar theater blijft nog altijd cultuur en het hoofddoel is nog steeds om de kijkers te entertainen. Verlies dus niet het eigenlijke doel van het theater uit het oog. Een manier waarop je hier al mee kan helpen, is om geen te droge, schoolse taal te gebruiken. Je kan transparante woorden gebruiken zoals de eerder vermelde ‘invitatie’, het mag geen gevoel geven dat je een les krijgt. Het moet nog steeds aanvoelen als een theaterstuk en niet als school.
Taalgebruik blijft dus toch wel het belangrijkste element van deze ervaring, samen met een aangename omgeving waarin anderstalige leerlingen toch kunnen bijleren.

Ik vind dit echt een geweldig idee. Het is al moeilijk om Nederlands te leren op school voor anderstaligen, dus waarom zou je niet een leuk cultureel element eraan koppelen om het aangenamer te maken? Dit maakt de leerervaring makkelijker, leuker, en de leerlingen gaan meer gemotiveerd zijn door een aangename leerervaring. Je zou je taalgebruik moeten aanpassen zodat het op het niveau van de leerlingen blijft, wat me heel logisch lijkt. Maar je moet ook transparante woorden gebruiken, die vaak wat moeilijker lijken. Maar je mag ook geen te moeilijke of schoolse woorden gebruiken. Er komt dus wel heel wat werk bij kijken zodat het leerrijk blijft maar toch op een goed en haalbaar niveau met hier en daar wat meer uitdagende woorden. Ik heb enorm veel respect voor de personen die dit allemaal in elkaar steken en ik zie mezelf zeker en vast later met leerlingen die net Nederlands leren naar zo’n theaterstuk gaan. Daarna zouden we er een gesprekje over hebben en kunnen de leerlingen proberen te antwoorden in het Nederlands. Dan krijgen ze als ze hun best doen om Nederlands te spreken natuurlijk een positieve reactie aangezien ze Nederlands willen gebruiken op een correcte manier. Dit zorgt dan weer voor de nodige succeservaringen. Ik ben hier dus alleszins al fan van.

Bron:
Theaters inzetten om Nederlands te leren. (2022, 25 november). WordPress.com. https://frisonderwijsnederlands.files.wordpress.com/2022/06/fons_7_3_de_smet.pdf