Joodse muizen

Hey! Hallo daar!

Kijk eens naar de cover van de graphic novel ‘Maus’ en wat er juist staat afgebeeld. Wat denk je ervan?
Ik vond het in ieder geval een heel speciaal plaatje. “Muizen en een hakenkruis, wat betekent dat nu weer?” dacht ik. Dit intrigeerde me echt en daarom heb ik ervoor gekozen om deze graphic novel te lezen. ik had ook nooit echt graphic novels gelezen. Strips heb ik vroeger ook nooit veel gelezen, maar een graphic novel is toch wat anders dan een stripboek. Het is meer volwassener. En dat was ook helemaal zo voor het thema en de inhoud van ‘Maus.’ Het gaat namelijk over de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog, en de vraag of een bepaalde Joodse familie deze gebeurtenis wel zal overleven…

Om het verhaal kort te beschrijven gaat het over een Poolse vader, Vladek. Zijn zoon, Artie, vertelt het verhaal van zijn Poolse vader tijdens de Jodenvervolging toen hij leefde tijdens de Tweede Wereldoorlog. In het verhaal kom je te weten hoe  Vladek zijn vrouw ontmoette, en wat er gebeurde (met hen) in Polen en met Poolse Jodengemeenschap net voor, en ook tijdens de Tweede Wereldoorlog. Artie vertelt ons bijna heel het verhaal, al geeft hij het woord ook voor een klein gedeelte door aan zijn vader op een bepaald moment. Ik zal nog niet zeggen wanneer en hoe en alles errond, omdat ik dan misschien een beetje te veel aan het verklappen ben. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Artie. Hij probeert zijn vaders verhaal over hoe hij de Holocaust heeft overleefd zo goed mogelijk te vertellen aan de hand van een graphic novel. De relatie tussen vader en zoon is niet zo soepel, maar dan moet je je inbeelden wat de vader had meegemaakt en hoe de wereld toen in elkaar zat. Wat ik ook wel interessant vond, was dat alle personages dieren waren. De Joden waren muizen, Duitsers waren katten, Amerikanen waren honden en Polen waren varkens bijvoorbeeld. Dit zorgt ervoor dat het verhaal minder zwaar wordt denk ik, omdat het dan een iets fictievere toon krijgt omdat de personages geen echte mensen zijn. Meestal worden dieren als personages gebruikt in fabels, terwijl dit over de Jodenvervolging en Wereldoorlog 2 ging. Ik vond het daarom wel een speciale, maar goede keuze om dieren als personages te gebruiken. De boodschap, net zoals in een fabel, lijkt me dan: Joden zijn gewoon mensen zoals jij en ik en verdienden de Jodenvervolging absoluut niet. En om de vermoorde Joden te herdenken zodat we deze verschrikkelijke gebeurtenis nooit zullen vergeten.

Het was best makkelijk om dit verhaal te lezen, ondanks het serieuze onderwerp. Daarom werd er volgens mij bewust gekozen voor makkelijke taal en een niet te ingewikkelde woordenschat. Wel was het, mede door het onderwerp, vaak somber geschreven. Dit werd dan ook versterkt door donkere tekeningen, en dat alles in zwart-wit werd getekend. Op zich vond ik dit wel helemaal in het thema passen omdat het een donkerder thema was, en omdat er tijdens de Tweede Wereldoorlog ook een heel zwart-wit beeld was. Volgens de Duitsers waren zij de goeden, en de Joden de slechten. In die tijd was alles redelijk zwart-wit. Het zwarte staat volgens mij ook voor leegte, verdriet, wanhoop en dood. Dat waren ook wel de emoties en kenmerken die werden meegegeven aan de lezers door de tekeningen, het thema, en hoe de tekst soms werd geschreven. Dat de schrijfstijl was makkelijker te lezen was vond ik net wel goed omdat het een graphic novel is, en omdat het zwaardere onderwerp hierdoor makkelijker lijkt te bespreken.

Ik vond het wel mooi hoe Artie het verhaal van zijn vader naar de buitenwereld wou brengen zodat iedereen zijn verhaal zou weten. Het laat zien dat ondanks ze misschien niet al te hecht zijn, Artie toch duidelijk veel geeft om zijn vader. Het emotionele element wat daar aan vast zit staat in mooi contrast met het eigenlijk verschrikkelijke verhaal van wat Vladek heeft meegemaakt. Het laat volgens mij ook zien dat je in tijden van oorlog en dood, je je familie nodig hebt, en dat je hen nadien ook nog nodig blijft hebben als steun. Zo’n gebeurtenis kan hele erge littekens laten, en dan is je familie er om ze samen met jou te verzorgen. Het verhaal wil ook gewoon de gruwel van de Jodenvervolging aan het licht brengen zodat men niet vergeet wat een impact het heeft gehad op de Joodse bevolking, een boodschap waar ik helemaal achter sta.
Ik was wel fan van deze graphic novel. Het was de eerste graphic novel die ik ooit heb gelezen. Ook lees ik normaal gezien geen oorlogsverhalen omdat ik deze vaak iets te saai vind zonder een goede dialoog. Dit was wel anders bij ‘Maus.’ Er zat een goed verhaal in omdat het vanuit een goede hoek werd verteld in plaats van het perspectief van een typische soldaat op het slagveld. Het is zeker en vast een aanrader. ‘Maus’ leest gemakkelijk, heeft goede illustraties, is een serieus maar fascinerend verhaal en houdt je betrokkenheid om door te gaan zeker en vast goed vast.

Bron: Spiegelman, A. & Brinck, C. (2008). Maus: die Geschichte eines Überlebenden. Beltz Verlag.